Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

agros fertĭles C

  • 1 desero

    I dē-sero, —, situm, ere
    сеять, бросать внутрь ( semina Vr)
    II dē-sero, seruī, sertum, ere
    1) оставлять, покидать, бросать (aliquem C, T etc.)
    d. aliquem alicui V — покидать кого-л. на кого л.
    2) дезертировать, бежать (d. castra L; exercitum C, Cs)
    3) забросить, запустить ( agros fertĭles C); оставить без внимания, пренебречь ( cultum deorum L)
    tempus maturius, quamres, me deserel Sl — у меня не хватит скорее времени, чем материала
    4) отказаться, отступиться, счесть безнадёжным (d. jus suum C; d. causam C)
    a mente deseri C — потерять голову, растеряться

    Латинско-русский словарь > desero

  • 2 ager

    ăgĕr, agri, m.    - [gr]gr. ἀγρός.    - formes arch.: gén. sing. agrei -- nom. plur. agrei -- abl. plur. agreis. [st1]1 [-] champ, terre (cultivable).    - agrum colere, Cic.: cultiver une terre.    - ager fructuosus, Cic.: terrain productif.    - ager crassus, Cato.: sol gras.    - ceterae vites, miscellae maxime, in quemvis agrum conveniunt, Cato: les autres vignes, surtout les espèces bâtardes, prospèrent sur n'importe quel terrain.    - agri cultura (agricultura): agriculture.    - venire eos ipsos agros in quibus ille etiam nunc bellum gerat atque versetur, Cic. Agr. 1: vendre le sol sur lequel il fait encore la guerre, le sol qu'il n'a pas encore conquis. [st1]2 [-] domaine, propriété foncière.    - ager publicus: domaine public (territoire conquis et que l'Etat se réservait).    - ager privatus ex jure Quiritium: propriété régie par le droit romain. [st1]3 [-] campagne.    - au plur. agri, orum ([] urbs): la campagne.    - annus pestilens erat Urbi agrisque, Liv. 3: il y avait une épidémie à Rome et à la campagne. [st1]4 [-] vallée.    - ignotos montes agrosque salutat, Ov. M. 3: il salue ces montagnes et ces vallées qu'il ne connaissait pas. [st1]5 [-] territoire, contrée, canton, pays.    - ager Tusculanus, Cic.: le territoire de Tusculum.    - ager Campanus, Cic.: le territoire Campanien. [st1]6 [-] profondeur, longueur (t. d'arpentage).    - in agrum (in agro): en profondeur, en longueur [--] in frontem (in fronte): en largeur.    - mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum hic dabat, Hor. S. 1: un cippe indiquait que ce terrain avait mille pieds de largeur et trois cents de longueur.
    * * *
    ăgĕr, agri, m.    - [gr]gr. ἀγρός.    - formes arch.: gén. sing. agrei -- nom. plur. agrei -- abl. plur. agreis. [st1]1 [-] champ, terre (cultivable).    - agrum colere, Cic.: cultiver une terre.    - ager fructuosus, Cic.: terrain productif.    - ager crassus, Cato.: sol gras.    - ceterae vites, miscellae maxime, in quemvis agrum conveniunt, Cato: les autres vignes, surtout les espèces bâtardes, prospèrent sur n'importe quel terrain.    - agri cultura (agricultura): agriculture.    - venire eos ipsos agros in quibus ille etiam nunc bellum gerat atque versetur, Cic. Agr. 1: vendre le sol sur lequel il fait encore la guerre, le sol qu'il n'a pas encore conquis. [st1]2 [-] domaine, propriété foncière.    - ager publicus: domaine public (territoire conquis et que l'Etat se réservait).    - ager privatus ex jure Quiritium: propriété régie par le droit romain. [st1]3 [-] campagne.    - au plur. agri, orum ([] urbs): la campagne.    - annus pestilens erat Urbi agrisque, Liv. 3: il y avait une épidémie à Rome et à la campagne. [st1]4 [-] vallée.    - ignotos montes agrosque salutat, Ov. M. 3: il salue ces montagnes et ces vallées qu'il ne connaissait pas. [st1]5 [-] territoire, contrée, canton, pays.    - ager Tusculanus, Cic.: le territoire de Tusculum.    - ager Campanus, Cic.: le territoire Campanien. [st1]6 [-] profondeur, longueur (t. d'arpentage).    - in agrum (in agro): en profondeur, en longueur [--] in frontem (in fronte): en largeur.    - mille pedes in fronte, trecentos cippus in agrum hic dabat, Hor. S. 1: un cippe indiquait que ce terrain avait mille pieds de largeur et trois cents de longueur.
    * * *
        Ager, agri, m. g. Cic. Un champ, Une terre.
    \
        Ager. Sallust. Le terroir, ou territoire d'une ville.
    \
        Modus agri. Colum. Certaine quantité, ou mesure, ou nombre de terre.
    \
        Molitio agrorum. Colum. Labourage de terre.
    \
        Professor agrorum. Colum. Qui faict profession d'agriculture.
    \
        Sationes agrorum facere. Colum. Semer.
    \
        Vastitas agrorum. Colum. Degast de terres.
    \
        Vncia agri. Varro. La douzieme partie de demi arpent.
    \
        Almus ager. Virgil. Qui nous nourrit.
    \
        Amoenus. Horat. Recreatif, Plaisant.
    \
        Angustus. Columel. Estroict.
    \
        Apertus. Columel. Descouvert, Qui n'est point ombragé d'arbres.
    \
        Benignus. Ouid. Fertile.
    \
        Calculosus. Colum. Pierreux, Plein de gravois.
    \
        Caldus. Cato. Chauld.
    \
        Campestris. Varro. Plein, qui n'a ne montaigne ne vallee.
    \
        Carbunculosus. Colum. Terre bruslante, Ardilleuse.
    \
        Collinus. Varro. De tertre, Un peu montaigneux.
    \
        Confragosus. Varro. Rabbouteux, Mal uni, Desrompu.
    \
        Conterminus. Plin. Voisin et touchant à noz terres.
    \
        Crassus. Cato. Gras.
    \
        Cretosus. Colum. Plein de croye.
    \
        Dotales agri. Ouid. Baillez en douaire.
    \
        Effoeti agri. Usez et lassez de porter.
    \
        Exilis ager. Colu. Maigre.
    \
        Exossatus. Persius. Espierré, dont on a curé et oster les pierres.
    \
        Ferax. Colum. Qui est de grand rapport.
    \
        Flauentes agri. Claud. Chargez et couvers de froument meur et prest à cueillir.
    \
        Frugifer. Lucan. Fertile.
    \
        Frumentarius. Colum. Gras, et propre à porter froument.
    \
        Graminosus. Columel. Herbu.
    \
        Grauidus. Virg. Plein et rempli de fruicts.
    \
        Hispidi agri. Horat. Espineux, Pleins d'espines.
    \
        Honestior ager. Varro. Plus beau. \ Huber. Colum. Fertile.
    \
        Ieiunus. Colum. Maigre.
    \
        Immunis. Cic. Franc, Exempt.
    \
        Incultus. Ouid. Qui n'est point labouré, Mal entretenu et cultivé, Qui est en friche et rié.
    \
        Informis. Horat. Laid, et mal en ordre.
    \
        Ingeniosus ager ad segetes, Ouid. Naif ou naturel à porter bleds.
    \
        Insalubris. Plin. Mal sain.
    \
        Iucundus. Cic. Fertile, Qui resjouit le laboureur.
    \
        Iuncosus. Plin. Plein de joncs. \ Laetus. Columel. Gras.
    \
        Lapidosus. Ouid. Pierreux.
    \
        Lati agri. Virgil. Larges, et de grande estendue.
    \
        Laxus ager. Colum. De grande estendue.
    \
        Liber. Cic. Franc, Exempt. \ Limosus. Colum. Limonneux.
    \
        Litigiosus. Ouidius. Pour lequel on plaide, Litigieux, Qui est en proces. \ Lutosus. Colum. Boueux, Fangeux.
    \
        Macer. Cato. Maigre.
    \
        Madidi agri. Ouid. Moites, Humides.
    \
        Malignus. Plin. Qui n'est point de bon rapport.
    \
        Mediterraneus. Sueton. Qui n'est point prochain de la mer.
    \
        Neglectus. Ouid. Delaissé, et mis à nonchaloir, Qui est en friche ou rié.
    \
        Operosus ager. Ouid. Penible, et difficile à labourer.
    \
        Opimi agri. Cic. Gras et fertiles.
    \
        Orthogonius. Colum. Duquel les coins sont droicts.
    \
        Patrii agri. Ouid. Paternels, ou De mon pais.
    \
        Patuli agri. Sil. Ital. Ouvers.
    \
        Perbonus ager. Cic. Fort bon.
    \
        Pestilens. Colum. Subject à la peste.
    \
        Pinguis. Colum. Gras. \ Planus. Colum. Uni.
    \
        Poenitendus ager Colono. Colu. Duquel le laboureur ne doibt tenir conte, et le doibt laisser là.
    \
        Putris. Columel. Qu'on peult facilement esmier comme pouldre.
    \
        Quaestuosus. De grand gaing et prouffit.
    \
        Restibilis, Colum. Qui porte tous les ans.
    \
        Riguus ager. Colum. Arrousé d'eaues qui sourdent sur le lieu.
    \
        Rudis. Colum. Qui ne porta jamais.
    \
        Salubrior. Varr. Plus sain.
    \
        Secretus. Ouid. Retiré, Caché, Secret.
    \
        Semimadidus nimbis. Colum. A demi moite.
    \
        Suburbanus. Cic. Qui est és faulx bourgs, ou aupres de la ville.
    \
        Sumptuosus. Plin. De grande despense.
    \
        Surcularius. Varro. Qui de soymesme produict abondance de petis jectons d'arbres.
    \
        Vacuus et apertus ager. Colum. Qui n'est point ombragé d'arbres.
    \
        Viduus pecudibus. Colum. Où les bestes ne vont point paistre.
    \
        Vliginosus ager. Colum. Tousjours moitte et humide.
    \
        Vtilior frumentis. Colu. Meilleur à porter ou produire froument.
    \
        Arare agros. Cic. Labourer à la charue.
    \
        Aret ager. Colum. La terre est fort seiche.
    \
        Assignare agros. Horat. Distribuer et assigner aux uns et aux autres.
    \
        Concidere agrum fossione. Pli. Y faire des tranchees et fossez pour escouler l'eau.
    \
        Contemptus ager. Ouid. Duquel on ne tient compte.
    \
        Cultus ager. Horat. Bien labouré et entretenu.
    \
        Desertus ager. Ouid. Delaisse, et abandonné.
    \
        Desolare agros. Colum. Delaisser, et abandonner.
    \
        Discretus ager. Stat. Separé, Borné.
    \
        Exercere agrum. Colum. Le labourer, Cultiver.
    \
        Extricare agrum. Columel. Le curer et netoyer des racines et buissons, Deffricher, Essarter.
    \
        Induruit ager. Colum. Est endurci.
    \
        Infamare agrum. Colum. Diffamer.
    \
        Infestatur ager quibusdam seminibus. Colum. Est travaillé et gasté.
    \
        Iteratur ager. Columel. Est labouré de rechef, on luy baile sa seconde facon.
    \
        Metari agros. Virg. Preparer, Apprester.
    \
        Mouere. Virg. Remuer, et labourer la terre.
    \
        Nouare agrum. Cic. Renouveler.
    \
        Obserere. Colum. Semer, planter.
    \
        Occare. Colum. Herser pour rompre les mottes.
    \
        Parare agros. Colum. Achepter.
    \
        Peruri. Colum. Estre bruslé. \ Prolatare. Tacit. Dilater.
    \
        Proscindere. Colum. Labourer pour la premiere fois.
    \
        Requietus ager. Ouid. Reposé.
    \
        Resoluere agrum. Colum. Labourer et cultiver.
    \
        Stercorare. Varro. Fumer, engraisser de fien.
    \
        Subigere. Colum. Labourer.
    \
        Sulcare agros. Tibul. Labourer par rayons.
    \
        Tertiare agrum. Columel. Le labourer pour la troisieme fois, Luy bailler sa troisieme facon.
    \
        Vertere. Colum. Labourer.

    Dictionarium latinogallicum > ager

  • 3 fertilis

    fertilis, e (fero), tragbar, I) = zum Fruchttragen geeignet, tragfähig, ertragsfähig, ager, quamvis fertilis, sine cultura fructuosus esse non potest, Cic. Tusc. 2, 13: u. so ager fert., Ov. trist. 5, 12, 23: agri uberrimi maximeque fertiles, Cic.: Pallene, fertilis et frugifera terra, Liv. 45, 30, 4. – II) prägn., fruchtbar, A) = Früchte tragend, ergiebig, dem Ertrage nach reich (Ggstz. sterilis), a) eig.: ager, Cic.: fertilis ac frugifera terra, Liv.: fert. oliveta, Hor.: herba, Ov.: serpens, Ov.: annus, Prop. u. Sen.: fertilior seges, Ov.: ager fertilissimus, Liv.: milium fertilissimum, Plin.: ea, quae fertilissima Germaniae sunt, loca, Caes. – m. Genet., an etw., multos fertiles agros alios aliorum fructuum, Cic.: Gallia fertilis hominum frugumque, Liv.: auri fertilissimi Dardae, Plin. – mit Abl., an od. durch etw., flumen fertile auro, Plin.: insula agro f., Liv.: f. ubere campus, Verg. – m. ad u. Akk., terrae ad pabula fertiles, Mela: tractus fertiles ad omnia, Plin. – m. ab u. Abl., Aetna a sacro numquam non fertilis igni, Auct. Aetnae 556. – b) übtr.: pectus, Ov.: cura, Plin.: ingenium ex se fertile, Sen. – m. Genet., et homo et locus doctrinae fertilissimus, Val. Max. 8, 7. ext. 3. – mit in u. Akk., aër fertilis in mortes, Lucan. 9, 620. – B) fruchtbar = befruchtend, dea, v. der Ceres, Ov.: Bacchus, Segen spendend, Hor.: Nilus, Tibull.: fertilissimum in agro oculum domini esse dixerunt, Plin.

    lateinisch-deutsches > fertilis

  • 4 fertilis

    fertilis, e (fero), tragbar, I) = zum Fruchttragen geeignet, tragfähig, ertragsfähig, ager, quamvis fertilis, sine cultura fructuosus esse non potest, Cic. Tusc. 2, 13: u. so ager fert., Ov. trist. 5, 12, 23: agri uberrimi maximeque fertiles, Cic.: Pallene, fertilis et frugifera terra, Liv. 45, 30, 4. – II) prägn., fruchtbar, A) = Früchte tragend, ergiebig, dem Ertrage nach reich (Ggstz. sterilis), a) eig.: ager, Cic.: fertilis ac frugifera terra, Liv.: fert. oliveta, Hor.: herba, Ov.: serpens, Ov.: annus, Prop. u. Sen.: fertilior seges, Ov.: ager fertilissimus, Liv.: milium fertilissimum, Plin.: ea, quae fertilissima Germaniae sunt, loca, Caes. – m. Genet., an etw., multos fertiles agros alios aliorum fructuum, Cic.: Gallia fertilis hominum frugumque, Liv.: auri fertilissimi Dardae, Plin. – mit Abl., an od. durch etw., flumen fertile auro, Plin.: insula agro f., Liv.: f. ubere campus, Verg. – m. ad u. Akk., terrae ad pabula fertiles, Mela: tractus fertiles ad omnia, Plin. – m. ab u. Abl., Aetna a sacro numquam non fertilis igni, Auct. Aetnae 556. – b) übtr.: pectus, Ov.: cura, Plin.: ingenium ex se fertile, Sen. – m. Genet., et homo et locus doctrinae fertilissimus, Val. Max. 8, 7. ext. 3. – mit in u. Akk., aër fertilis in mortes, Lucan. 9, 620. – B) fruchtbar = befruchtend, dea, v. der Ceres, Ov.: Bacchus, Segen spendend, Hor.: Nilus, Tibull.: fertilissimum in agro oculum do-
    ————
    mini esse dixerunt, Plin.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > fertilis

  • 5 fertilis

    fertĭlis, e, adj. [fero, I. B. 3.].
    I.
    Fruitful, fertile (class.; syn.: ferax, fecundus, uber).
    A.
    Lit.
    (α).
    Absol.:

    ager, quamvis fertilis, sine cultura fructuosus esse non potest,

    Cic. Tusc. 2, 5, 13:

    Asia tam opima est ac fertilis. ut, etc.,

    id. de Imp. Pomp. 6, 14:

    agri opimi et fertiles,

    id. Agr. 2, 19, 51; cf.:

    agri uberrimi maximeque fertiles,

    id. Div. 1, 42, 94:

    agri lati et fertiles,

    id. Verr. 2, 3, 51, § 120; id. N. D. 2, 53:

    ager fertilis et praeda onustus,

    Sall. J. 87, 1; Ov. F. 5, 12, 23:

    terra,

    Liv. 45, 30, 4:

    Africa,

    Hor. C. 3, 16, 31:

    Tibur,

    id. ib. 4, 3, 10:

    oliveta,

    id. ib. 2, 15, 8:

    Bacchus (i. e. vinum),

    id. ib. 2, 6, 19:

    herba,

    Ov. F. 3, 240:

    annus,

    Prop. 4 (5), 8, 14:

    cornu nutricis (i. e. Copiae),

    Ov. F. 5, 127.— Poet.:

    serpens, i. e. the Hydra,

    continually producing new heads, Ov. H. 9, 95.— Comp.:

    uberius solum fertilioremve segetem,

    Quint. 12, 10, 25.—

    Prov.: fertilior seges est alienis semper in agris,

    Ov. A. A. 1, 349.— Sup.:

    quae fertilissima sunt Germaniae loca circum Hercyniam silvam,

    Caes. B. G. 6, 24, 2:

    regio agri,

    id. ib. 7, 13 fin.:

    ager,

    Liv. 29, 25, 12:

    quaestus,

    Plin. H. N. 14 praef. § 5.—
    (β).
    With gen.:

    proferre possum multos fertiles agros alios aliorum fructuum,

    fertile, some in one kind of produce, some in another, Cic. N. D. 2, 52, 131; cf.:

    ager frugum fertilis,

    Sall. J. 17, 5:

    fertilis hominum frugumque Gallia,

    Liv. 5, 34, 2:

    tellus frugum pecorisque,

    Hor. C. S. 29:

    mare testae,

    id. S. 2, 4, 31:

    insulae pabuli tantum,

    Plin. 6, 22, 24, § 86:

    arenae vitri,

    id. 5, 19, 17, § 75.— Comp.:

    incolae (Taprobanes) auri margaritarumque grandium fertiliores quam Indi,

    richer in, Plin. 6, 22, 24, § 81.—
    (γ).
    With abl.:

    ager a litore arboribus fertilis, intus frugibus tantum,

    Plin. 5, 5, 5, § 33:

    flumen auro,

    id. 6, 23, 26, § 98.—
    (δ).
    With ad:

    tractus fertilis ad omnia,

    Plin. 2, 78, 80, § 190.—
    (ε).
    With a and abl.:

    Aetna a sacro numquam non fertilis igni,

    Lucil. Aetna, 556.—
    B.
    Trop., fertile, productive ( poet. and in post-Aug. prose):

    fertile pectus habes,

    Ov. Pont. 4, 2, 11:

    Bacche, soles Phoebo fertilis esse tuo,

    Prop. 4 (5), 6, 76:

    tanto priscorum cura fertilior fuit,

    Plin. H. N. 14 praef. § 3.—
    II.
    That makes fruitful or fertile, fertilizing ( poet. and in post-Aug. prose): dea (i. e. Ceres), Ov. M. 5, 642:

    Nilus,

    Tib. 1, 7, 22; [p. 741] Val. Fl. 7, 608:

    majores fertilissimum in agro oculum domini esse dixerunt,

    Plin. 18, 6, 8, § 43.—Hence, * adv.: fertĭlĭter, fruitfully, abundantly:

    derelicta (metalla) fertilius revivescunt,

    Plin. 34, 17, 49, § 164.

    Lewis & Short latin dictionary > fertilis

  • 6 an

    an, Coni. (vgl. griech. ἄν), auch mit ne verstärkt in anne, leitet das »zweite« Glied eines disjunktiven Satzes ein, in dem einer sein eigenes unentschiedenes Urteil »zweifelnd« oder »fragend« so ausspricht, daß er von einem andern die Entscheidung erwartet od. erbittet, wie unser oder, oder ob, I) in disjunktiven Zweifelsätzen, nach allen Verben, die Zweifel, Ungewißheit u. dgl. ausdrücken, wie dubito, dubium od. incertum est, nescio etc., refert, interest, auch video, scio, doceo, disco usw., u. zwar: 1) bei vollständiger Disjunktion: a) einem mit utrum, utrumne, auch ne, od. absol. vorangestellten Gliede als Gegensatz folgend, desinite dubitare, utrum... an, Cic.: utrum... an..., incertus sum, Ter.: incertum est, ne (enklit.)... an... anne, Verg.: ut nescias, utrum... an..., Cic.: quid refert, utrum... an..., Varr. – honestumne factu sit an turpe, dubitant, Cic.: refert etiam qui audiant, senatus an populus an iudices, Cic. – dah. b) in zusammengezogener Rede, ohne ein Verbum des Zweifels u. dgl., gleichs. fragend, oder vielleicht, oder etwa auch, ohne Partikel beim ersten Glied u. auch ohne Einfluß auf das Verbum (s. Piderit Cic. Brut. 89. Heräus Tac. hist. 1, 7, 9), Cn. Octavius est, an Cn. Cornelius quidam, Cic.: non plus duobus an tribus mensibus, Cic.: u. so ter an quater, Apul. apol. 43: septem an octo, Plin. ep. 6, 13, 5. – u. so c) wie sive, mit diesem sogar wechselnd, wo man, seiner Sache nicht gewiß, auch nicht zu entscheiden wagt, wenigstens es für gleichgültig hält, oder, quod sit, an non, nihil analogiam commovet, Varr. LL.: sive fatali vecordiā, an... ratus, Tac.: iure an iniuriā, Liv. 2, 54, 7.

    Häufig 2) elliptisch, so daß durch den auf das zweite Glied gelegten Nachdruck das erste, leicht zu ergänzende gleichsam übersehen u. ausgelassen ist, ob nicht; so zunächst a) in der Redensart dubito an (durch alle Personen u. Tempora), u. die Formel haud scio an od. nescio an, als höflicher, bescheidener Ausdruck der subjektiven Überzeugung, wie unser: ich bezweifle, ich weiß nicht recht, ob nicht, d.i. ich glaube fast, ich vermute, daß usw., od. mit noch größerer Zurückhaltung dubitem od. dubitaverim an, haud sciam an, ich möchte bezweifeln, wüßte nicht, ob nicht, d.i. ich möchte fast glauben, annehmen, vermuten, daß usw. (vgl. Klotz Cic. Tusc. 3, 55 u. 4, 50); dah. oft = vielleicht, vermutlich, wahrscheinlich, doch wohl, meines Erachtens u. dgl., dubito an hunc primum omnium ponam, Nep. – tamenne dubitemus, an ei nos etiam cum periculo venditemus, Cic. – haud scio an satis sit, eum, qui lacessiverit, iniuriae suae paenitēre, Cic.: vir sapientissimus atque haud scio an omnium praestantissimus, Cic.: id quod haud sciam an tu primus ostenderis, Cic.: haud scio anne uxorem ducat, Ter.: haud sciam anne super omnes homines impenso labore eam quaesissem, Apul.: extremum illud est, quod nescio an tu primum putes, Cic.: nescio an modum excesserint, Liv. – / Von selbst ergibt sich, daß die Verneinung des von dubito an u. haud scio an od. nescio an abhängigen Satzes durch non u. (nach den beiden letztern) durch ne... quidem, nullus, nemo, nihil, numquam, minus etc. ausgedrückt werden muß, dubitet an turpe non sit, Cic.: quod haud scio an non possis, Cic.: haud scio an ne opus quidem sit, Cic.: meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit, Cic.: haud scio an minus hoc vobis probaturus sim, Cic. – ebenso b) übh. bei Verben des Zweifelns, Nichtwissens u. dgl., moriendum enim certe est, et id incertum, an eo ipso die, ob nicht an usw., Cic.: dubium an quaesitā, morte, zweifelhaft, ob nicht, d.i. vielleicht freiwilligen Todes, Tac.

    3) ohne Rücksicht auf den disjunktiven Sinn auch (aber nie bei Cicero, sehr häufig in nachaug. Prosa) übh. zweifelnd, wie num, ob, u. mit Hinneigung zur Verneinung, dubito an idem tibi quod tunc mihi suadeam, Plin. ep.: quis scit an adiciant hodiernae crastina summae tempora di superi? Hor.: u. wiederholt, ob... ob, hunc tu ignorantem an sedeat putas scire, an vivat, an videat, an otiosus sit, Sen. – bes. nescio an im Munde des Zweifelnden mehr das Unwahrscheinliche andeutend, ich weiß nicht, ob, d.h. ich glaube nicht wohl, daß usw.; vielleicht nicht, schwerlich, nescio an tibi gratius opportuniusque acciderit, Caecin. in Cic. ep.: an profecturus sim, nescio, Sen.

    II) in disjunktiven Fragesätzen: 1) bei vollständiger Doppelfrage, zunächst a) bei wirklicher Unentschiedenheit des Fragenden für das eine od. das andere, einem mit utrum, utrumne, ne od. absol. vorangestellten Satze folgend, α) in direkter Frage, oder, utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum praedicemne an taceam? Ter.: Romamne veniam, an hic maneam, an Arpinum fugiam? Cic.: domum paternamne anne ad Peliae filias? Enn. fr.: dicam huic, an non dicam? Ter.: roger, anne rogem? Ov. – β) in indirekter Frage, oder ob, oder, id utrum Romano more locutus sit, an quo modo Stoici dicunt, postea videro, Cic.: quid mihi quaeram, sanus sim anne insaniam! Ter.: quaerendum, utrum una species et longitudo sit earum, anne plures, Cic. (u. so öfter bei Cicero mit anne, s. Matthiä Cic. de imp. Pomp. 57). – b) bei vorgefaßter Entscheidung für das eine od. das andere, u. zwar: α) für Bejahung des ersten mit non od. ne vorangestellten Gliedes, non manum abstines, an tibi iam mavis cerebrum dispergam hic? Ter.: quid hoc intellextin, an nondum etiam ne hoc quidem? Ter.: me certiorem facias, P. Crassus vivone patre suo mortuus sit, ut ego meminisse videor, an post? ob nicht... oder, Cic. – β) für Bejahung des zweiten Gliedes, wo dann die mindere Wahrscheinlichkeit des ersten durch num, auch ne angedeutet wird, num Homerum, num Hesiodum etc.... coëgit in suis studiis obmutescere senectus? an in omnibus his studiorum agitatio vitae aequalis fuit? Cic.: unum illud nescio, gratulerne tibi, an timeam? Cic. – c) an non od. annon, oder nicht, wie mit Wiederholung, so auch mit Auslassung des Verbums vom ersten Glied, wo wahre Disjunktion oder gar Hinneigung zur Bejahung des zweiten Gliedes stattfindet, in direkter Frage, parebis legibus, annon? Varr. fr.: pater eius rediit, annon? Ter.: num tabulas habet, annon? Cic. – u. in indirekter, utrum sit an non voltis? Plaut.: utrum saluber locus esset, annon? Varr. 2) elliptisch, so daß bloß die Gegenfrage mit an ausgesprochen, das erste, sich leicht aus dem Zusammenhange ergänzende Glied aber ausgelassen wird (nie bei einfacher direkter Frage), u. zwar: a) wenn man im Sinne des andern, also mit einer Art Ironie od. mit Staunen fragt u. deshalb Verneinung erwartet, oder, oder vielmehr, oder wohl gar, oder etwa? (wo man im eigenen Sinne mit num od. ne fragen würde), an id ioco dixisti? oder hast du etwa im Scherz gesprochen? Plaut.: an abiit iam a milite? Ter.: an etiam id dubium est? Cic.: an putas? Cic.: anne est intus Pamphilus? Ter.: anne oportuit? Plaut. – dah. an non ( nicht annon) mit bejahender Kraft (wie wenn man im eigenen Sinne mit nonne fragen würde), quo fretus sim? an non dixi esse hoc futurum? oder habe ich nicht gesagt? Ter.: an haec ab eo non dicuntur? Cic. – bes. b) wenn man das Gegenteil wünscht oder voraussetzt u. sich wundern würde, wenn es bejaht werden sollte, doch nicht gar? denn? (dah. auch neben den Ausrufen eho, amabo, obsecro), an abiit? er ging doch nicht gar? Plaut.: an scis? verstehst denn du es? Plaut.: an censes, nihil inter nos convenire? Cic.: anne exlex solus vives? Varr. fr. – c) wenn man zur Widerlegung fremder oder Begründung eigener Ansicht einen anerkannt wahren allgemeinen Satz fragend hinstellt, od. auch einen bestrittenen Fall durch einen ähnlichen unbestreitbaren ( argumentum a minore ad maius) erweisen will (nicht selten verstärkt durch vero, s. Wunder Cic. Planc. 17, 41), oder aber, oder (vgl. die Auslgg. zu Cic. Cat. 1, 1, 3), quae tandem id ars non habet? earum dico artium, quae coniecturā continentur et sunt opinabiles. An medicina ars non putanda est? Cic.: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere? nostrates philosophi facere non potuerunt? Cic.: quid enim refert utrum propter oves an propter aves fructus capias? Anne dulcior est fructus ex bubulo pecore... quam ex apibus? Varr. – d) übh. wenn man die entgegengesetzte Meinung abweisen od. die eigene als unbestreitbar darstellen will, wo wir gern die Frage mit aber... denn eröffnen, istoc es melior. An quid est olim homini salute melius? Plaut.: an potest quis dubitare, quin etc.? oder aber kann jemand zweifeln, daß usw.? Cic.: o pater, anne aliquas ad caelum hinc ire putandumst sublimis animas iterumque ad tarda reverti corpora? Verg. – e) oft nach einer andern Frage, der man etwas als seine Vermutung entgegenstellt, oder, oder etwa, quid dixisti pessuma? an mentita es? Ter.: sed quid Curio? an illam orationem non legit? Cic.: quomodo...? an... anne... an...? Cic. Balb. 54. – dah. auch f) im bejahenden Sinne, den man im eigenen Namen u. ohne Rücksicht auf fremde Meinung durch nonne andeuten würde, oder... nicht? denn nicht? nicht etwa? bes. im Ggstz. zu einer vorangegangenen Frage, an, qui perperam insanire me aiunt, ipsi insaniunt? Plaut.: quidnam beneficio provocati facere debemus? an imitari fertiles agros etc., Cic.

    Endlich 3) nachaug. (um übh. bl. Ungewißheit auszudrücken) auch in einfacher indirekter Frage = num, ob, ut exspectaret, an ibi iam Pompeius esset, Liv. epit.: in obscuro est, an didiceris, Plin. ep.: tria sine dubio spectanda sunt: an sit, quid sit, quale sit, Quint.: consuluit, an etc., Curt.

    lateinisch-deutsches > an

  • 7 desero [2]

    2. dē-sero, seruī, sertum, ere, eig. gleichs. (von sich) abreihen, abfügen, abtrennen, d.i. im Stiche lassen, verlassen, aufgeben, I) im allg.: 1) eig., einen Ort: ubi hibernam Lyciam deserit ac Delum maternam invisit Apollo, Verg.: inamabile regnum desere, Ov. – v. Lebl., mensa deserit toros, wird entfernt von usw., Ov. her. 12, 52: pro cerebri ubertate vel affluit capillago vel deserit (fällt aus), Tert. de anim. 51. – 2) bes. unbebaut ( brach) liegen lassen, unbewohnt lassen, agros latos ac fertiles deserere totasque arationes derelinquere, Cic.: sedes, Curt.: quam multas existimatis insulas esse desertas? Cic. – II) prägn., pflichtvergessen, wortbrüchig, treulos verlassen, aufgeben, im Stiche lassen, A) eig.: 1) im allg.: omnes noti me atque amici deserunt, Ter.: cum amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint, Cic.: Cleomenem acerrime pugnantem ab his relictum esse atque desertum, Cic.: deinde me deseruisti ac dereliquisti, Cic.: ut eos, quos tutari debeant, desertos esse patiantur, Cic.: te deserit aetate (mit der Zeit) et satietate (aus Überdruß), läßt dich laufen, sitzen, Plaut. – deserere alci, jmdm. preisgeben: cui me moribundam deseris, hospes? Verg. Aen. 4, 323. – im Passiv auch m. bl. Abl., deseror coniuge, Ov. her. 12, 161: desertus coniuge, Prop. 2, 8, 29: desertus suis, Tac. ann. 3, 20: desertus utrisque, Tac. hist. 5, 3. Vgl. unten no. B, 1, b. – m. Genet., deserta natorum, Stat. Theb. 5, 608 (wie Sil. 8, 588 desolatae virorum gentes). – 2) insbes., einen Posten verlassen, legationem, ICt.: excubias palatii, ICt. – u. als milit. t. t., exercitum, castra u. dgl., das Heer, das Lager verlassen, desertieren, exercitum, Cic.: exercitum ducesque, Caes.: relinquere signa et deserere castra, Liv. – u. so absol., von seinem Feldherrn-, seiner Partei abfallen, abtrünnig werden, desertieren, Nep. Eum. 5, 1. Sen. de ira 2, 10, 4. Tac. ann. 13, 35. Quint. 9, 2, 85. Spart. Sev. 10, 8 u. ICt. (aber Cic. Verr. 5, 110 ist eam [sc. classem] zu supplieren). – B) übtr., jmd. od. etwas verlassen, aufgeben, im Stiche lassen, verabsäumen, hintansetzen, vernachlässigen, mit etw. sich nicht weiter abgeben, 1) im allg.: a) v. Pers.: Petreius non deserit se, gibt sich nicht auf, Caes.; vgl. des. rem publicam libertatemque suam, Sall.: vitam, Cic.: nec fratris preces nec Sextii promissa nec spem mulieris, Cic.: causam, Cic.: causa deseritur, bleibt ganz liegen, Cic.: d. officium, Cic.: curam belli, Liv.: studia sapientiae, Quint.: inceptum, Verg. – b) v. sachl. od. abstr. Subjj.: genua hunc cursorem deserunt, Plaut.: nisi me lucerna desereret, ausgehen wollte, Cic.: multo tardius fama deseret Curium Fabricium, Cic.: tempus maturius quam res me deseret, es wird mir eher an Zeit als an Stoff gebrechen, Sall.: in his miseriis cuncta me cum fortuna deseruere, Sall. fr. – im Passiv, quod... numquam deseritur a se, was die Kraft sich zu bewegen nie verliert, Cic.: a mente deseri, den Kopf verlieren, Cic.: deseri ocius a re familiari quam a re publica, Cic.: neque is, qui optime potest, deserendus ullo modo est a nostra cohortatione, neque is, qui aliquid potest, deterrendus, wir dürfen nicht unterlassen, den, der etwas Vorzügliches leistet, zu ermuntern, Cic. – im Passiv poet. m. bl. Abl., leo desertus viribus, Phaedr. 1, 23, 3: fumant desertae gurgite valles, Stat. Theb. 4, 707: verb. deserta desolataque aula reliquis subsidiis, Suet. Cal. 12, 1. Vgl. oben no. A, 1. – 2) insbes.: a) die Sakra, Gottesverehrung versäumen, unterlassen, publica sacra et Romanos deos in pace, Liv.: cultum deorum non d., Liv. – b) als gerichtl. t. t., α) vadimonium, den Termin versäumen, ausbleiben, oft bei Cic. u.a. – u. so absol. (ohne vad.) b. Quint. 3, 6, 78. – β) von einer Rechtssache, einer Klage abstehen, eine Rechtssache, eine Klage fallen lassen, causam appellationis, ICt.: litem inchoatam, ICt. – c) als jurist. t. t., von einem Geschäfte sich zurückziehen, negotia peritura, ICt. – od. einem Versprechen nicht nachkommen, es nicht erfüllen, promissum officium, ICt.

    lateinisch-deutsches > desero [2]

  • 8 an

    an, Coni. (vgl. griech. ἄν), auch mit ne verstärkt in anne, leitet das »zweite« Glied eines disjunktiven Satzes ein, in dem einer sein eigenes unentschiedenes Urteil »zweifelnd« oder »fragend« so ausspricht, daß er von einem andern die Entscheidung erwartet od. erbittet, wie unser oder, oder ob, I) in disjunktiven Zweifelsätzen, nach allen Verben, die Zweifel, Ungewißheit u. dgl. ausdrücken, wie dubito, dubium od. incertum est, nescio etc., refert, interest, auch video, scio, doceo, disco usw., u. zwar: 1) bei vollständiger Disjunktion: a) einem mit utrum, utrumne, auch ne, od. absol. vorangestellten Gliede als Gegensatz folgend, desinite dubitare, utrum... an, Cic.: utrum... an..., incertus sum, Ter.: incertum est, ne (enklit.)... an... anne, Verg.: ut nescias, utrum... an..., Cic.: quid refert, utrum... an..., Varr. – honestumne factu sit an turpe, dubitant, Cic.: refert etiam qui audiant, senatus an populus an iudices, Cic. – dah. b) in zusammengezogener Rede, ohne ein Verbum des Zweifels u. dgl., gleichs. fragend, oder vielleicht, oder etwa auch, ohne Partikel beim ersten Glied u. auch ohne Einfluß auf das Verbum (s. Piderit Cic. Brut. 89. Heräus Tac. hist. 1, 7, 9), Cn. Octavius est, an Cn. Cornelius quidam, Cic.: non plus duobus an tribus mensibus, Cic.: u. so ter an quater, Apul. apol. 43: septem an octo, Plin. ep. 6, 13, 5. – u.
    ————
    so c) wie sive, mit diesem sogar wechselnd, wo man, seiner Sache nicht gewiß, auch nicht zu entscheiden wagt, wenigstens es für gleichgültig hält, oder, quod sit, an non, nihil analogiam commovet, Varr. LL.: sive fatali vecordiā, an... ratus, Tac.: iure an iniuriā, Liv. 2, 54, 7.
    Häufig 2) elliptisch, so daß durch den auf das zweite Glied gelegten Nachdruck das erste, leicht zu ergänzende gleichsam übersehen u. ausgelassen ist, ob nicht; so zunächst a) in der Redensart dubito an (durch alle Personen u. Tempora), u. die Formel haud scio an od. nescio an, als höflicher, bescheidener Ausdruck der subjektiven Überzeugung, wie unser: ich bezweifle, ich weiß nicht recht, ob nicht, d.i. ich glaube fast, ich vermute, daß usw., od. mit noch größerer Zurückhaltung dubitem od. dubitaverim an, haud sciam an, ich möchte bezweifeln, wüßte nicht, ob nicht, d.i. ich möchte fast glauben, annehmen, vermuten, daß usw. (vgl. Klotz Cic. Tusc. 3, 55 u. 4, 50); dah. oft = vielleicht, vermutlich, wahrscheinlich, doch wohl, meines Erachtens u. dgl., dubito an hunc primum omnium ponam, Nep. – tamenne dubitemus, an ei nos etiam cum periculo venditemus, Cic. – haud scio an satis sit, eum, qui lacessiverit, iniuriae suae paenitēre, Cic.: vir sapientissimus atque haud scio an omnium praestantissimus, Cic.: id quod haud sciam an tu primus ostenderis,
    ————
    Cic.: haud scio anne uxorem ducat, Ter.: haud sciam anne super omnes homines impenso labore eam quaesissem, Apul.: extremum illud est, quod nescio an tu primum putes, Cic.: nescio an modum excesserint, Liv. – Von selbst ergibt sich, daß die Verneinung des von dubito an u. haud scio an od. nescio an abhängigen Satzes durch non u. (nach den beiden letztern) durch ne... quidem, nullus, nemo, nihil, numquam, minus etc. ausgedrückt werden muß, dubitet an turpe non sit, Cic.: quod haud scio an non possis, Cic.: haud scio an ne opus quidem sit, Cic.: meā sententiā haud scio an nulla beatior esse possit, Cic.: haud scio an minus hoc vobis probaturus sim, Cic. – ebenso b) übh. bei Verben des Zweifelns, Nichtwissens u. dgl., moriendum enim certe est, et id incertum, an eo ipso die, ob nicht an usw., Cic.: dubium an quaesitā, morte, zweifelhaft, ob nicht, d.i. vielleicht freiwilligen Todes, Tac.
    3) ohne Rücksicht auf den disjunktiven Sinn auch (aber nie bei Cicero, sehr häufig in nachaug. Prosa) übh. zweifelnd, wie num, ob, u. mit Hinneigung zur Verneinung, dubito an idem tibi quod tunc mihi suadeam, Plin. ep.: quis scit an adiciant hodiernae crastina summae tempora di superi? Hor.: u. wiederholt, ob... ob, hunc tu ignorantem an sedeat putas scire, an vivat, an videat, an otiosus sit, Sen. – bes. nescio an im Munde des Zweifelnden mehr das Un-
    ————
    wahrscheinliche andeutend, ich weiß nicht, ob, d.h. ich glaube nicht wohl, daß usw.; vielleicht nicht, schwerlich, nescio an tibi gratius opportuniusque acciderit, Caecin. in Cic. ep.: an profecturus sim, nescio, Sen.
    II) in disjunktiven Fragesätzen: 1) bei vollständiger Doppelfrage, zunächst a) bei wirklicher Unentschiedenheit des Fragenden für das eine od. das andere, einem mit utrum, utrumne, ne od. absol. vorangestellten Satze folgend, α) in direkter Frage, oder, utrum ea vestra an nostra culpa est? Cic.: utrum praedicemne an taceam? Ter.: Romamne veniam, an hic maneam, an Arpinum fugiam? Cic.: domum paternamne anne ad Peliae filias? Enn. fr.: dicam huic, an non dicam? Ter.: roger, anne rogem? Ov. – β) in indirekter Frage, oder ob, oder, id utrum Romano more locutus sit, an quo modo Stoici dicunt, postea videro, Cic.: quid mihi quaeram, sanus sim anne insaniam! Ter.: quaerendum, utrum una species et longitudo sit earum, anne plures, Cic. (u. so öfter bei Cicero mit anne, s. Matthiä Cic. de imp. Pomp. 57). – b) bei vorgefaßter Entscheidung für das eine od. das andere, u. zwar: α) für Bejahung des ersten mit non od. ne vorangestellten Gliedes, non manum abstines, an tibi iam mavis cerebrum dispergam hic? Ter.: quid hoc intellextin, an nondum etiam ne hoc quidem? Ter.: me certiorem facias, P. Crassus vivone patre suo
    ————
    mortuus sit, ut ego meminisse videor, an post? ob nicht... oder, Cic. – β) für Bejahung des zweiten Gliedes, wo dann die mindere Wahrscheinlichkeit des ersten durch num, auch ne angedeutet wird, num Homerum, num Hesiodum etc.... coëgit in suis studiis obmutescere senectus? an in omnibus his studiorum agitatio vitae aequalis fuit? Cic.: unum illud nescio, gratulerne tibi, an timeam? Cic. – c) an non od. annon, oder nicht, wie mit Wiederholung, so auch mit Auslassung des Verbums vom ersten Glied, wo wahre Disjunktion oder gar Hinneigung zur Bejahung des zweiten Gliedes stattfindet, in direkter Frage, parebis legibus, annon? Varr. fr.: pater eius rediit, annon? Ter.: num tabulas habet, annon? Cic. – u. in indirekter, utrum sit an non voltis? Plaut.: utrum saluber locus esset, annon? Varr. 2) elliptisch, so daß bloß die Gegenfrage mit an ausgesprochen, das erste, sich leicht aus dem Zusammenhange ergänzende Glied aber ausgelassen wird (nie bei einfacher direkter Frage), u. zwar: a) wenn man im Sinne des andern, also mit einer Art Ironie od. mit Staunen fragt u. deshalb Verneinung erwartet, oder, oder vielmehr, oder wohl gar, oder etwa? (wo man im eigenen Sinne mit num od. ne fragen würde), an id ioco dixisti? oder hast du etwa im Scherz gesprochen? Plaut.: an abiit iam a milite? Ter.: an etiam id dubium est? Cic.: an putas? Cic.: anne est intus Pam-
    ————
    philus? Ter.: anne oportuit? Plaut. – dah. an non ( nicht annon) mit bejahender Kraft (wie wenn man im eigenen Sinne mit nonne fragen würde), quo fretus sim? an non dixi esse hoc futurum? oder habe ich nicht gesagt? Ter.: an haec ab eo non dicuntur? Cic. – bes. b) wenn man das Gegenteil wünscht oder voraussetzt u. sich wundern würde, wenn es bejaht werden sollte, doch nicht gar? denn? (dah. auch neben den Ausrufen eho, amabo, obsecro), an abiit? er ging doch nicht gar? Plaut.: an scis? verstehst denn du es? Plaut.: an censes, nihil inter nos convenire? Cic.: anne exlex solus vives? Varr. fr. – c) wenn man zur Widerlegung fremder oder Begründung eigener Ansicht einen anerkannt wahren allgemeinen Satz fragend hinstellt, od. auch einen bestrittenen Fall durch einen ähnlichen unbestreitbaren ( argumentum a minore ad maius) erweisen will (nicht selten verstärkt durch vero, s. Wunder Cic. Planc. 17, 41), oder aber, oder (vgl. die Auslgg. zu Cic. Cat. 1, 1, 3), quae tandem id ars non habet? earum dico artium, quae coniecturā continentur et sunt opinabiles. An medicina ars non putanda est? Cic.: an Scythes Anacharsis potuit pro nihilo pecuniam ducere? nostrates philosophi facere non potuerunt? Cic.: quid enim refert utrum propter oves an propter aves fructus capias? Anne dulcior est fructus ex bubulo pecore... quam ex apibus? Varr. – d) übh. wenn man die ent-
    ————
    gegengesetzte Meinung abweisen od. die eigene als unbestreitbar darstellen will, wo wir gern die Frage mit aber... denn eröffnen, istoc es melior. An quid est olim homini salute melius? Plaut.: an potest quis dubitare, quin etc.? oder aber kann jemand zweifeln, daß usw.? Cic.: o pater, anne aliquas ad caelum hinc ire putandumst sublimis animas iterumque ad tarda reverti corpora? Verg. – e) oft nach einer andern Frage, der man etwas als seine Vermutung entgegenstellt, oder, oder etwa, quid dixisti pessuma? an mentita es? Ter.: sed quid Curio? an illam orationem non legit? Cic.: quomodo...? an... anne... an...? Cic. Balb. 54. – dah. auch f) im bejahenden Sinne, den man im eigenen Namen u. ohne Rücksicht auf fremde Meinung durch nonne andeuten würde, oder... nicht? denn nicht? nicht etwa? bes. im Ggstz. zu einer vorangegangenen Frage, an, qui perperam insanire me aiunt, ipsi insaniunt? Plaut.: quidnam beneficio provocati facere debemus? an imitari fertiles agros etc., Cic.
    Endlich 3) nachaug. (um übh. bl. Ungewißheit auszudrücken) auch in einfacher indirekter Frage = num, ob, ut exspectaret, an ibi iam Pompeius esset, Liv. epit.: in obscuro est, an didiceris, Plin. ep.: tria sine dubio spectanda sunt: an sit, quid sit, quale sit, Quint.: consuluit, an etc., Curt.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > an

  • 9 desero

    1. dē-sero, situm, ere, einsäen, desitis seminibus, Varro r. r. 1, 23, 6.
    ————————
    2. dē-sero, seruī, sertum, ere, eig. gleichs. (von sich) abreihen, abfügen, abtrennen, d.i. im Stiche lassen, verlassen, aufgeben, I) im allg.: 1) eig., einen Ort: ubi hibernam Lyciam deserit ac Delum maternam invisit Apollo, Verg.: inamabile regnum desere, Ov. – v. Lebl., mensa deserit toros, wird entfernt von usw., Ov. her. 12, 52: pro cerebri ubertate vel affluit capillago vel deserit (fällt aus), Tert. de anim. 51. – 2) bes. unbebaut ( brach) liegen lassen, unbewohnt lassen, agros latos ac fertiles deserere totasque arationes derelinquere, Cic.: sedes, Curt.: quam multas existimatis insulas esse desertas? Cic. – II) prägn., pflichtvergessen, wortbrüchig, treulos verlassen, aufgeben, im Stiche lassen, A) eig.: 1) im allg.: omnes noti me atque amici deserunt, Ter.: cum amici partim deseruerint me, partim etiam prodiderint, Cic.: Cleomenem acerrime pugnantem ab his relictum esse atque desertum, Cic.: deinde me deseruisti ac dereliquisti, Cic.: ut eos, quos tutari debeant, desertos esse patiantur, Cic.: te deserit aetate (mit der Zeit) et satietate (aus Überdruß), läßt dich laufen, sitzen, Plaut. – deserere alci, jmdm. preisgeben: cui me moribundam deseris, hospes? Verg. Aen. 4, 323. – im Passiv auch m. bl. Abl., deseror coniuge, Ov. her. 12, 161: desertus coniuge, Prop. 2, 8, 29: desertus suis, Tac. ann. 3, 20: desertus utrisque, Tac. hist. 5, 3. Vgl. unten no.
    ————
    B, 1, b. – m. Genet., deserta natorum, Stat. Theb. 5, 608 (wie Sil. 8, 588 desolatae virorum gentes). – 2) insbes., einen Posten verlassen, legationem, ICt.: excubias palatii, ICt. – u. als milit. t. t., exercitum, castra u. dgl., das Heer, das Lager verlassen, desertieren, exercitum, Cic.: exercitum ducesque, Caes.: relinquere signa et deserere castra, Liv. – u. so absol., von seinem Feldherrn-, seiner Partei abfallen, abtrünnig werden, desertieren, Nep. Eum. 5, 1. Sen. de ira 2, 10, 4. Tac. ann. 13, 35. Quint. 9, 2, 85. Spart. Sev. 10, 8 u. ICt. (aber Cic. Verr. 5, 110 ist eam [sc. classem] zu supplieren). – B) übtr., jmd. od. etwas verlassen, aufgeben, im Stiche lassen, verabsäumen, hintansetzen, vernachlässigen, mit etw. sich nicht weiter abgeben, 1) im allg.: a) v. Pers.: Petreius non deserit se, gibt sich nicht auf, Caes.; vgl. des. rem publicam libertatemque suam, Sall.: vitam, Cic.: nec fratris preces nec Sextii promissa nec spem mulieris, Cic.: causam, Cic.: causa deseritur, bleibt ganz liegen, Cic.: d. officium, Cic.: curam belli, Liv.: studia sapientiae, Quint.: inceptum, Verg. – b) v. sachl. od. abstr. Subjj.: genua hunc cursorem deserunt, Plaut.: nisi me lucerna desereret, ausgehen wollte, Cic.: multo tardius fama deseret Curium Fabricium, Cic.: tempus maturius quam res me deseret, es wird mir eher an Zeit als an Stoff gebrechen, Sall.: in his miseriis cuncta me cum fortuna deseruere, Sall.
    ————
    fr. – im Passiv, quod... numquam deseritur a se, was die Kraft sich zu bewegen nie verliert, Cic.: a mente deseri, den Kopf verlieren, Cic.: deseri ocius a re familiari quam a re publica, Cic.: neque is, qui optime potest, deserendus ullo modo est a nostra cohortatione, neque is, qui aliquid potest, deterrendus, wir dürfen nicht unterlassen, den, der etwas Vorzügliches leistet, zu ermuntern, Cic. – im Passiv poet. m. bl. Abl., leo desertus viribus, Phaedr. 1, 23, 3: fumant desertae gurgite valles, Stat. Theb. 4, 707: verb. deserta desolataque aula reliquis subsidiis, Suet. Cal. 12, 1. Vgl. oben no. A, 1. – 2) insbes.: a) die Sakra, Gottesverehrung versäumen, unterlassen, publica sacra et Romanos deos in pace, Liv.: cultum deorum non d., Liv. – b) als gerichtl. t. t., α) vadimonium, den Termin versäumen, ausbleiben, oft bei Cic. u.a. – u. so absol. (ohne vad.) b. Quint. 3, 6, 78. – β) von einer Rechtssache, einer Klage abstehen, eine Rechtssache, eine Klage fallen lassen, causam appellationis, ICt.: litem inchoatam, ICt. – c) als jurist. t. t., von einem Geschäfte sich zurückziehen, negotia peritura, ICt. – od. einem Versprechen nicht nachkommen, es nicht erfüllen, promissum officium, ICt.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > desero

  • 10 derelinquo

    dē-rĕlinquo, līqui, lictum, 3, v. a.
    I.
    In the class. lang., to forsake wholly, to abandon, desert (good prose): cf.:

    Ti. Gracchum a Q. Tuberone derelictum videbamus,

    Cic. Lael. 11, 37:

    ut aratores agros latos ac fertiles desererent totasque arationes derelinquerent,

    id. Verr. 2, 3, 51, § 120:

    serere aliquid in inculto et derelicto solo,

    id. Brut. 4, 16: naves ab aestu derelictae, * Caes. B. G. 3, 13 fin.:

    castra,

    Liv. 39, 50, 5; cf. 37, 8, 5;

    10, 17, 5: in arce praesidium dereliquit,

    Curt. 9, 4:

    perditi atque ab omni non modo fortuna, verum etiam spe derelicti,

    Cic. Cat. 1, 10, 25; cf.:

    ut me quasi pro derelicta sis habiturus,

    Plaut. Truc. 4, 4, 14; Cic. Att. 8, 1:

    communem causam (with deserere),

    Cic. Caecin. 35 fin.:

    desertarum derelictarumque rerum patrocinium suscipere,

    id. N. D. 1, 5, 11:

    Dominum,

    Vulg. 1 Reg. 12, 10 et saep.—
    2.
    To leave behind:

    in qua (arce) praesidium dereliquit,

    Curt. 9, 4, 8:

    filium quem privatum dereliquerat,

    Sall. J. 5 fin.; Treb. Pol. Trig. Tyr. 12.—
    II.
    In late Lat., to leave behind, to bequeath:

    libros de gente Romana conscriptos,

    Arn. 5, p. 161:

    derelictum magnum aes alienum,

    Hier. Ep. 108, 30.

    Lewis & Short latin dictionary > derelinquo

См. также в других словарях:

  • Póvoa de Varzim — Saltar a navegación, búsqueda Póvoa de Varzim …   Wikipedia Español

  • Larroque (Argentina) — Para otros usos de este término, véase Larroque. Larroque …   Wikipedia Español

  • ANAPUS — Siciliae fluv. iuxta Syraco paludem exit. Vide de illo Ovid. Fab. 6. l. 5. Met. Hodie accolarum simplicitate, vulgati vocabulô Alfeo dictus. Eius meminit Theocritus Idyl. 1. Ο᾿ν γὰρ δὴ ποταμοῖο μεγαν ῥόον ἐίκετ᾿ Α᾿νάπω. Ovid. Ponticor. l. 2. eleg …   Hofmann J. Lexicon universale

  • HERULI — pop. a Francis ad Parmam caesi, A. U. C. 1312. dicuntur etiam Langobardi, ab ins. Scandinavia egressi, inquit Aimon. monachus. Nic. Lloyd. Horum quoque regio Mcchelburgia Duc. putatur. Ferrat. Ultta Danubium veteres gentis sedes. Procop.… …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MITYLENE et MITYLENAE — MITYLENE, et MITYLENAE plurali numerô, urbs maxima Lesbi iuxta Methymnam, Archiepiscopalis sic dicta a Mitylene Macaris filia. Hodie Metelin, sicut et insula ipsa, quae postquam variis dominis subfuit, Turcis ab Andronico Iuniori A. C. 1338.… …   Hofmann J. Lexicon universale

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»